Calvijn sluit op dit punt bij Augustinus aan, zegt Herman Selderhuis: „Hadden we een vrije wil, stelt Calvijn, dan zou God afhankelijk worden van de keuze van mensen. Dat is volgens hem onverenigbaar met Gods almacht. Bovendien, redeneerde Calvijn, als het van onze eigen wil afhangt, wordt de toekomst heel onzeker: ik kan vijfentwintig jaar vast geloven in God en daarna besluiten ermee te stoppen. Maar dan kan het voor altijd te laat zijn.”
Dat lijkt somber. Want waar zijn dan nog de menselijke vrijheid, autonomie en verantwoordelijkheid?
Selderhuis: „Als het gaat om de beslissing of God je heeft uitverkoren, heeft de mens geen vrije wil. Voor mensen onderling is er natuurlijk wel een vrije wil. Als ik op straat loop, zegt Calvijn, dan is het mijn eigen keuze om jou wel of niet te groeten. Verantwoordelijkheid, noemt hij dat.”
Van Geest: „In grote lijnen is Augustinus er steeds minder van overtuigd geraakt dat de mens vrij is om te kiezen. Tot dat latere inzicht kwam hij vooral door levenservaring. Augustinus voerde als bisschop vele pastorale gesprekken en de ontwikkeling van zijn theologisch denken werd beïnvloed door wat hij om zich heen zag en door wat hij ervoer in zijn eigen leven.”
Augustinus moest de visie van de mens die uit vrije wil zelf tot geluk komt, loslaten op grond van zijn godsopvatting.
Van Geest: „Als mensen door het doen van goede daden zouden verdienen dat ze in de hemel komen, dan is er voor God weinig anders te doen dan die daden te registreren. Streepjes te zetten in de hemelse administratie. God wordt dan een tuttige gruttenteller. Dat botste met Augustinus’ opvatting over de grootheid en onbegrijpelijkheid van God.”
Selderhuis: „Zo zag Calvijn het ook. Ook bij hem komt de mens niet uit vrije wil tot God. Calvijn zegt: ’Als ik kies om te geloven, kan ik zeggen dat het mijn eigen keuze is, maar eigenlijk is het Gods keus.’”
—————–
Zie voor het hele artikel, getiteld:
Vrije wil tast Gods almacht aan
http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1805842/2010/11/27/rsquo-Vrije-wil-tast-Gods-almacht-aan-rsquo.dhtml