Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
Frans
Welke dag is de bijbelse sabbatdag?
Vraag een willekeurige Christen naar de Heilige Rustdag en u krijgt steevast als antwoord: zondag! Het Oude Testament wijst de 7e dag van de week aan als de sabbatdag. Maar is zondag de sabbat of is zaterdag de sabbat? Vieren de zondagchristenen een verkeerde dag zonder dat zij dat in de gaten hebben? Welke dag wil God dat we heiligen? Maakt het überhaupt voor God uit wanneer deze sabbatdag begint en eindigt? Voor Christenen begint de zondagse rustdag om middernacht. Voor de Joden is de rustdag van vrijdag zonsondergang tot zaterdag zonsondergang? Wat zegt de Bijbel hierover?
Dat Gods mensen de zevende dag als een rustdag in acht houden vloeit voort uit het vierde gebod. Het vierde gebod zegt: “Gedenk de sabbatdag dat gij die heiligt; zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen; maar de zevende dag is de sabbat van de Here, uw God; en dan zult gij geen werk doen …”(Exodus 20:8-10).
Waarom heeft God eigenlijk de zevende dag als rustdag geboden? Had Hij daarmee een special doel voor ogen, en zo ja, wat is dat doel?
Waarom is er zo’n controverse en verdeeldheid over dit ene gebod, terwijl de meeste mensen, inclusief religieuze leiders en hun kerken, nauwelijks van mening verschillen over de andere negen geboden?
Volgens Jezus Christus is de sabbatdag gemaakt voor de mens:“ En Hij (Jezus Christus) zeide tot hen: de sabbat is gemaakt voor de mens en niet de mens voor de sabbat. Alzo is de Zoon des mensen Heer ook over de sabbat” (Markus 2:27-28).
Indien de sabbatdag gemaakt is voor de mens, wie was het dan die de sabbat maakte?
Het evangelie van Johannes openbaart Wie alles gemaakt heeft: “In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God….Alle dingen zijn door HET WOORD geworden en zonder dit is geen ding geworden dat geworden is. In het Woord was leven, en het leven was het licht der mensen …Het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond en wij hebben Zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als van de eniggeborene des Vaders, vol van genade en waarheid “ (Johannes 1:1,3-4,14-15). Dit “Woord” was Christus en Christus was met God sinds alle eeuwigheid. Christus was God! Volgens de apostel Johannes werden alle dingen (inclusief de sabbatdag) gemaakt door HEM- Jezus Christus.
Met andere woorden God schiep alles door Jezus Christus. Apostel Paulus bevestigt dat:”…Alle dingen zijn door Hem (Christus) en tot Hem geschapen, en Hij is vóór alles en alle dingen hebben hun bestaan in Hem; en Hij is het hoofd van het lichaam, de gemeente”(Kolossenzen 1:17,18).
Geen wonder dat Jezus Christus zei dat Hij als maker van de sabbat “heer over de sabbat is”. Daarmee heeft Jezus de sabbat die in Zijn tijd onderhouden werd als de zevende dag erkend. De sabbat werd gemaakt door Jezus Christus en werd gemaakt voor de mens. Niet slechts voor een uitverkoren groep mensen, zoals de Joden of Christenen, neen, de sabbat werd gemaakt voor alle mensen. Als de sabbat gemaakt is voor de mensheid, dan moet dit gebeurd zijn ten tijde van de schepping van de mens: “En God zeide: Laat Ons (meervoud de Vader en het Woord) mensen maken naar ons beeld en gelijkenis…En God schiep de mens naar Zijn beeld, naar Gods beeld schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen” (Genesis 1:26-27).
Vers 13 vertelt ons dat dit op de zesde dag van de scheppingsweek gebeurde. Verder was de mens het laatste wezen dat God schiep op die dag. Hoe schiep God de Sabbat? Genesis 2:2-3:“Toen God op de zevende dag het werk voltooid had, dat Hij gemaakt had, RUSTTE HIJ OP DE ZEVENDE DAG EN HEILIGDE DIE, omdat Hij daarop gerust heeft van al het werk, dat God scheppende tot stand had gebracht” .
Op de zevende dag rustte God en schiep aldus de sabbat door te RUSTEN.
Toekomstige Tijd Heiligen
God heiligde de zevende dag. Wat betekent deze heiliging? Heiligen betekent volgens het woordenboek:”Iets bestemmen voor God, voor heilig erkennen, wijden aan”. Deze dag is anders dan de overige dagen, afgezonderd en voor een heilig doel bestemd.
Het is een dag c.q. tijdsruimte voor lichamelijke rust en heilige samenkomst om God te vereren (Leviticus 23:3). Wat God eigenlijk deed was de TOEKOMSTIGE TIJD HEILIG MAKEN.
God heeft, voor zolang er mensen zijn, deze steeds terugkerende tijdsruimte van de zevende dag van elke week geheiligd. Alleen God heeft de macht of gezag om de toekomstige tijd te heiligen. Geen mens of menselijke organisatie is op zichzelf heilig en is derhalve niet in staat noch bevoegd om tijd te HEILIGEN. In de tien geboden heeft God ons opdracht gegeven om DIEZELFDE tijdsspanne heilig te houden.
Telkens als deze tijdsruimte aanbreekt bevinden we ons in een door God geheiligde tijd. Het maakt dus wel degelijk uit welke dag men in acht neemt!
Begin en einde van een bijbelse dag
Wanneer begint de zevende dag voor God? Onze algemene regel om een nieuwe dag bij middernacht te beginnen is een willekeurig menselijk gebruik. God echter, die de hemellichamen schiep en in beweging zette om het verloop van de tijd aan te geven (Genesis 1: 14), telt de dagen anders – van avond tot avond. Bij God beginnen en eindigen dagen bij zonsondergang. Dit wordt duidelijk gemaakt in het scheppingsverslag van Genesis 1, nadat God de dag van de nacht gescheiden heeft: “Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de eerste dag” (vers 5). “Avond” wordt eerst genoemd, gevolgd door “morgen”. God beschrijft de schepping van iedere dag met dezelfde woorden (vers 8, 13, 19, 23, 31). In de Bijbel begon de avond als de zon onderging (Jozua 8:29) en op dat tijdstip begon een nieuwe dag.
God gebood ook zijn sabbatten te houden “van avond tot avond”. Dit kunnen we aantonen aan de hand van de verzoendag die ook als een sabbatdag wordt beschouwd: “Het zal u een volkomen sabbat zijn en gij zult u verootmoedigen. Op de negende van de maand, des avonds, van avond tot avond, zult gij uw sabbat vieren”
(Leviticus 23: 32). Dit is het bijbelse principe voor het begin en het einde van de dagen (Exodus 12:18).
Ook in het Nieuwe Testament werden de dagen op dezelfde wijze bepaald. Markus 1:32 vermeldt dat men na het ondergaan van de zon, wat het einde betekende van een sabbatdag, vele ernstig zieken naar Jezus bracht om genezen te worden. Men had tot na de sabbat gewacht om Hem te benaderen. De Joodse leiders wilden niet dat deze zieken op de sabbat voor genezing naar Jezus kwamen. De evangeliën vermelden ook dat Jozef van Arimathea het lichaam van Jezus vóór de avond in de graftombe legde, omdat de lichamen niet op de sabbat aan het kruis mochten blijven hangen (Mattheüs 27: 57-60; Markus 15:42-46, Lukas 23:50-54, Johannes 19:31).
God bepaalt het begin en het einde van dagen en door de gehele Bijbel wordt deze dag gehouden van avond tot avond, van zonsondergang tot zonsondergang. Welke dag is nu de zevende dag: zaterdag of zondag? Indien we de correcte aanduiding van avond tot avond hanteren, hebben we de keuze tussen twee mogelijkheden: vrijdag van avond tot avond en zaterdag van avond tot avond.
Sabbat opnieuw geopenbaard
God heeft tijdens de scheppingsweek alleen de zevende dag geheiligd. De Israëlieten waren als slaven van de Egyptenaren totaal vergeten welke dag ze moesten heiligen. De Egyptenaren hielden geen sabbat en verplichtten de Israëlieten evengoed op de sabbat slavenarbeid te verrichten, zodat zij op den duur de sabbat niet meer onderhielden. God echter, die alles weet en bijhoudt, heeft hen op een wonderbaarlijke wijze aangewezen welke dag de sabbatdag was.
Twee maanden na de uittocht uit Egypte kwamen de Israëlieten aan in de wildernis van Sin. Dit was voordat zij bij de berg Sinaï arriveerden en dus voordat zij de tien geboden hadden ontvangen. “Toen zeide de HERE tot Mozes: Zie, Ik zal voor u brood uit de hemel laten regenen; dan zal het volk uitgaan en verzamelen zoveel als voor elke dag nodig is, opdat Ik het op de proef stelle, of het al dan niet wandelt naar mijn wet. En als zij op de zesde dag bereiden wat zij hebben binnengebracht, dan zal dit dubbel zoveel zijn als wat zij op de andere dagen verzamelen” (Exodus 16:4-5)
In de verzen 19-26 laat God op wonderbaarlijke wijze zien welke dag de zevende dag was voor God door niet alleen op de sabbat geen manna te geven, maar ook door het manna van de zesde dag te conserveren op de zevende dag:
“En Mozes zeide tot hen: Niemand late ervan over tot de morgen. Maar sommigen luisterden niet naar Mozes en lieten ervan over tot de morgen, maar toen was het bedorven van de wormen en stonk. En Mozes werd toornig op hen. Zij nu verzamelden het elke morgen ieder naar zijn behoefte; maar als de zon heet werd, smolt het. En op de zesde dag verzamelden zij tweemaal zoveel brood, twee gomer voor ieder; en al de vorsten der vergadering kwamen het Mozes berichten. Toen zeide hij tot hen: Dit is wat de HERE gezegd heeft: een rustdag, een heilige sabbat is het morgen voor de HERE; bakt wat gij bakken wilt en kookt wat gij koken wilt; laat al wat overblijft liggen om het tot de volgende morgen te bewaren. Zij lieten het dan tot de volgende morgen liggen, zoals Mozes bevolen had; toen stonk het niet, en er waren geen maden in. Voorts zeide Mozes: Eet dit vandaag, want heden is het sabbat voor de HERE, vandaag zult gij het niet vinden op het veld. Zes dagen zult gij het verzamelen, maar op de zevende dag is het sabbat; dan is het er niet” (Exodus 16:19-26).
God heeft hen opnieuw geopenbaard welke tijdsruimte Hij in de toekomst geheiligd heeft. Dit voorval van het manna illustreert dat het voor God wel degelijk uitmaakt dat ze de juiste dag heiligden.
Een teken tussen God en Zijn Volk
De sabbat werd ook een teken tussen God en Zijn volk (Ex 31:13, 17).Vaak werden de Israëlieten gestraft als ze afweken van God en Zijn sabbatten schonden. De profeet Ezechiël sprak in naam van God vanuit Babylon, nadat hijzelf en velen van het koninkrijk van Juda in ballingschap waren weggevoerd. Hij schreef: ”Ook gaf Ik hun mijn sabbatten als een teken tussen Mij en hen, opdat zij zouden weten, dat Ik, de HERE, hen heilig. ..Mijn sabbatten ontheiligden zij ten zeerste, ……omdat zij mijn verordeningen verwierpen, niet naar mijn inzettingen wandelden en mijn sabbatten ontheiligden, want hun hart ging uit naar hun afgoden”
(Ezechiël 20:12-13, 22:26).
Later keerden velen van de Joodse ballingen terug uit Babylon en zij begrepen uit de boodschappen van Ezechiël en Jeremia (17:22,27) dat hun land verwoest werd vanwege het overtreden van Gods wet, waarbij het schenden van de sabbat één van hun voornaamste zonden was.
De Joden onderhielden deze dag daarna in de eeuwen die volgden tot aan de tijd van Christus met toevoeging van vele menselijke bepalingen.
Christus hield de sabbat zoals de Joden
Ook Christus hield dezelfde sabbatdag die de Joden in Zijn tijd hielden. Het feit dat Christus nooit zondigde, geeft te kennen dat Christus het vierde gebod in acht nam! Zou Hij hierin gezondigd hebben (I Johannes 3:4) dan kon Hij geen volmaakt offer voor ons zijn (I Petrus 2:22; Efeziërs 5:2). Met andere woorden: Christus hield dus de juiste sabbat.
In de eerste vermelding van de sabbat in het Nieuwe Testament staat het volgende: ”En Hij (Jezus Christus) kwam te Nazaret, waar Hij opgevoed was, en Hij ging volgens Zijn gewoonte op de sabbatdag naar de synagoge en stond op om voor te lezen” (Lukas 4:16).
Christus gaf volgens Zijn gewoonte onderwijs op de sabbat in de synagoge (Markus 6:2, Lukas 13:10).
Ook genas Jezus vele zieken op de sabbat. De oversten van de synagoge waren niet blij met genezingen op de sabbat en zeiden tegen de schare: “Zes dagen zijn er, waarop gewerkt moet worden, komt dan om u te laten genezen en niet op de sabbatdag” (Lukas 13: 12-14). Jezus erkende dat het sabbat was, maar benadrukte dat de sabbatdag een tijd van bevrijding voorstelt, van losmaken uit gebondenheid (Lukas 13:15-17).
De sabbatdag die in de tijd van Christus door Jezus en Zijn apostelen werd gehouden moest voor wat betreft dag en tijdstip, de juiste zijn geweest. Het begon op de zesde dag bij zonsondergang en eindigde op de zevende dag bij zonsondergang. In Markus 1:21-32 lezen we dat Jezus in vers 21 op de sabbatdag naar de synagoge ging en in vers 32 lezen we dat bij zonsondergang (met andere woorden na de sabbatdag) de zieken naar Hem kwamen.
De Joden werden ongeveer 40 jaren na de kruisiging van Jezus Christus door de Romeinen in twee etappes uit hun land gezet, namelijk tijdens de Diaspora van ca. 70 na Chr. onder Titus, die later keizer werd, en die van ca. 133 na Chr. onder keizer Hadrianus. Ze zijn sindsdien over alle landen verspreid gaan wonen en hebben onafhankelijk van elkaar de juiste sabbatdag, die ook Jezus gehouden heeft, intact bewaard tot de dag van vandaag.
“Wat is dan het voorrecht van de Jood, of wat is het nut van de besnijdenis? Velerlei in elk opzicht. In de eerste plaats toch dit, dat hun de woorden Gods zijn toevertrouwd” (Rom 3:1-2). Aan de Jood zijn niet alleen Gods woorden toevertrouwd, maar ook het behoud van de juiste dag en het juiste tijdstip van de zevende dag!
Toch denken sommigen ten onrechte dat Jezus kwam om Gods heilige wet inclusief het sabbatgebod omver te werpen en af te schaffen als norm voor het menselijk gedrag. Jezus zei zelf: “Meent niet, dat Ik gekomen ben om de wet of de profeten te ontbinden; Ik ben niet gekomen om te ontbinden, maar om te vervullen. Want voorwaar, Ik zeg u: Eer de hemel en de aarde vergaat, zal er niet een jota of een tittel vergaan van de wet, eer alles zal zijn geschied.
Wie dan een van de kleinste dezer geboden ontbindt en de mensen zo leert, zal zeer klein heten in het Koninkrijk der hemelen; doch wie ze doet en leert, die zal groot heten in het Koninkrijk der hemelen.” (Mattheüs 5: 17-19).
Hoe komt het dan dat de meeste Christenen de zondag zijn gaan vieren, terwijl de Joden nog dezelfde sabbat bleven houden die Jezus ook hield, van vrijdagavond tot zaterdagavond?
Is de sabbat nu ineens de zondag geworden? Wie heeft nu Gods vierde gebod ontbonden?
De zondagse rustdag zoals we die kennen begint en eindigt om middernacht, wat op zichzelf al indruist tegen Gods bepalingen van avond tot avond.
De Wikipedia encyclopedie op internet zegt het volgende hierover:
“Ook het Oude Testament van de Bijbel laat een week bestaande uit zeven dagen zien. De wereld werd geschapen in zes dagen. Op de zevende dag rustte God uit. In de joodse religie is dat de sabbat. Het christendom nam deze joodse opvatting over, maar verschoof de rustdag van zaterdag naar zondag”.
(zie http://nl.wikipedia.org/wiki/week).
De zondag werd volgens de encyclopedie Wikipedia pas 400 na Christus officieel ingevoerd: “In het Christendom is de zondag de wekelijkse rustdag. Tot ongeveer het jaar 400 na Christus was de wekelijkse rustdag van het Christendom de zaterdag …. Dit werd in het katholicisme gewijzigd om beter aansluiting te vinden bij de lokale maatschappij die destijds de zon een belangrijke plaats in het religieuze leven gaf en waar zondag de rustdag was” (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Zondag).
Bij de website van de Evangelische Omroep (www.EO.nl) bij het onderwerp Christendom van digibiep staat bij zondag het volgende:“Voor de meeste christenen is zondag de dag van rust. In de eerste eeuw na Christus hielden de christenen hun rustdag ook op zaterdag (sabbat), want dat was de rustdag die God geboden had .“ De zondag werd ook gevierd, op die dag werd namelijk de opstanding van de Here Jezus herdacht. Later ging men steeds meer de zondag vieren en dat deden de christenen eigenlijk alleen maar om anders te zijn dan de Joden. In 321 na Christus maakte de Romeinse keizer Constantijn, die zich bekeerd had tot het christendom, de zondag tot officiële rustdag.
Hier geeft zelfs de Evangelische Omroep toe dat de zaterdag de dag is die God geboden had. Christenen hielden toentertijd de zaterdag (sabbat) als rustdag want dat was de rustdag die God geboden had.
Gods sabbat is voor altoos
God heeft de toekomstige tijdsruimte vanaf de schepping geheiligd voor zolang er mensen zijn, immers de sabbat is gemaakt voor de mens. Ook heeft God de sabbat als teken gesteld tussen Hem en Zijn volk Israël van geslacht tot geslacht voor altoos: “Gij dan, spreek tot de Israëlieten: maar mijn sabbatten moet gij onderhouden, want dat is een teken tussen Mij en u, van geslacht tot geslacht, zodat gij weet, dat Ik de HERE ben, die u heilig. … Tussen Mij en de Israelieten is deze een teken voor altoos, want in zes dagen heeft de HERE de hemel en de aarde gemaakt, en op de zevende dag heeft Hij gerust en adem geschept” (Ex 31:13, 17).
Het geslacht van de Israëlieten bestaat nog in deze tijd. Zelfs vlak voor Christus’ terugkomst worden 144.000 van de fysieke Israëlieten verzegeld. Dit gebeurt vóórdat de 7 bazuinen worden geblazen ter bescherming tegen de dag des Heren ( Openbaring 6:17; 7:1-4).
Israëlieten zijn niet alleen Joden, maar ook mensen van de 10 verloren stammen van Israël, waaronder VS, Verenigd Koninkrijk, Nederland en andere Noord Europese naties (voor meer informatie, vraag ons boekje: “Verenigde Staten en Groot Britannië in bijbelse profetie” aan). Dus tot vlak voor de terugkomst van Jezus Christus bestaat het geslacht van Israël nog en daarmee ook hun verplichting om de sabbat heilig te houden als teken tussen hen en God.
God heeft tijdens de scheppingsweek niet twee dagen of twee toekomstige tijdsruimten geheiligd, één voor de Israëlieten en één voor de christenen. God heeft maar één dag geheiligd voor alle mensen zowel Israëlieten als heidenen. God kent geen twee soorten christenen: Israëlieten die zich tot het christendom bekeren en heidenen die zich tot het christendom bekeren. Wij christenen zijn allen één in Christus Jezus (Galaten 3:28). Ook van de heidenen die zich tot het Christendom bekeren wordt verwacht dat zij de sabbat van God in ere houden: “Zo zegt de HERE: Onderhoudt het recht en doet gerechtigheid, want Mijn heil staat gereed om te komen en mijn gerechtigheid om zich te openbaren (met andere woorden: een tijdstip vlak voor Christus terugkomst). Welzalig de sterveling die dit doet, en het mensenkind dat daaraan vasthoudt; die acht geeft op de sabbat, zodat hij hem niet ontheiligt, en acht geeft op zijn hand, zodat zij niets kwaads doet. Laat dan de vreemdeling die zich bij de HERE aansloot, niet zeggen: De HERE zal mij zeker afzonderen van zijn volk; …….. En de vreemdelingen die zich bij de HERE aansloten om Hem te dienen, en om de naam des HEREN lief te hebben, om Hem tot knechten te zijn, allen die de sabbat onderhouden, zodat zij hem niet ontheiligen, en die vasthouden aan mijn verbond: hen zal Ik brengen naar mijn heilige berg en Ik zal hun vreugde bereiden in mijn bedehuis; hun brandoffers en hun slachtoffers zullen welgevallig zijn op mijn altaar, want mijn huis zal een bedehuis heten voor alle volken” (Jesaja 56:1-7).
Mensen hebben niet de macht of het recht om Gods rustdag, nota bene één van de tien geboden, te veranderen onder aanvoering van allerlei onterechte argumenten. Bepaal voor uzelf of u de onderstaande argumenten steekhoudend vindt:
·?”Christus is op de eerste dag opgestaan en daarom is de sabbat in zondag veranderd en aangezien we met Christus zijn opgewekt is ook een nieuwe rustdag van kracht geworden.” Christus keurt het zeker niet goed indien mensen een eeuw later het sabbatsgebod of één der kleinste geboden ontbinden of veranderen.
·?”De apostelen kwamen op de eerste dag samen om brood te breken. De eerste dag van de week is dus een dag van samenkomsten” (Hand 20:7).
Dit samenkomen heeft niets te maken met een nieuwe rustdag of eredienst van het Nieuwe Testament. Brood breken slaat op het eten van een maaltijd na de zonsondergang die op een sabbat volgt. De christenen kwamen in de eerste eeuw nog samen op de sabbat voor een heilige samenkomst. Als de zon ondergaat begint de eerste dag van de week. Dan is het aannemelijk om na de sabbat (ofwel de eerste dag van de week) een gezamenlijke maaltijd met de gelovigen te nuttigen. Brood breken verwijst hier niet naar het nieuwtestamentische Pascha dat éénmaal per jaar wordt herdacht.
·?”Het sabbatsgebod wordt niet herhaald in het Nieuwe Testament. Daarom is de sabbat afgeschaft.” Dit is totaal onjuist aangezien het sabbatsgebod een onderdeel is van de tien geboden en deze hoeft derhalve niet herhaald te worden.
·?”Collectes werden op de eerste dag van de week tijdens een eredienst opgehaald (I Korithiërs 16:1-2).” Maar hier staat: “elke eerste dag der week legge ieder uwer naar vermogen THUIS iets weg en hij spare dit op, opdat er niet eerst na mijn komst inzamelingen moeten gehouden worden.” Merk op dat iedereen dit thuis deed. Het werd niet naar een kerkdienst gebracht maar pas als Paulus langskwam in één van zijn reizen werd het ingezameld.
·??”Paulus schafte de sabbat af in Romeinen 14:5-6, Kolossenzen 2:16-17 en Galaten 4:9-10.” Bij al deze teksten worden dagen genoemd maar de sabbat is hier niet ter sprake. Bedenk bij deze teksten ook dat dezelfde Paulus meer dan 25 jaren na de dood van Jezus Christus in Romeinen 7:12 schreef: “Zo is dan de WET HEILIG, en ook het gebod (inclusief het sabbatsgebod) is heilig en RECHTVAARDIG en GOED.”
Conclusie
Nergens in zowel het Oude - als het Nieuwe Testament wordt notie gemaakt dat Gods rustdag werd veranderd in de zondag. Aangezien Jezus Christus niet zondigde, heeft Hij de juiste sabbatdag gehouden, namelijk die van de Joden.
De verschuiving van zaterdag naar zondag vond veel later plaats dan het op schrift stellen van het Nieuwe Testament. Onder de Romeinse keizer Hadrianus (117-135 na Chr.) en keizer Constantijn werden gebruiken van het Judaïsme,waaronder het houden van de sabbat,streng verboden. Onder invloed van deze maatregelen werden blijkbaar vele vroegere christenen ertoe gebracht afstand te nemen van de zevende dag en over te gaan tot het houden van de zondag, die volgens de Romeinse geschiedenis als de dag van de zon werd vereerd. God heeft alleen de toekomstige tijd van de zevende dag geheiligd voor zolang er mensen zijn, van geslacht tot geslacht. Gods sabbat gaat van avond tot avond. Hij begint op vrijdag bij zonsondergang en eindigt op zaterdag bij zonsondergang.
Bron: http://www.ucg-holland.nl
