Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
LeSage
uit http://members.ziggo.nl/kees.koopman/uitleg_spinoza.html
Nederlands filosoof van Portugees-joodse afkomst. Hij werd in 1656 wegens vrijzinnige opvattingen uit de synagoge gestoten en in de joodse ban gedaan. Hij had veel omgang met vrijzinnige christenen en vrijdenkers zodat hij in hun kringen toevlucht vond, tot 1660 waarschijnlijk te Ouderkerk, van 1660 tot 1663 te Rijnsburg. Hier schreef hij zijn eerste wijsgerige werken. Hij werd een beroemd man in de Europese geleerde wereld en onderhield met vele belangrijke tijdgenoten correspondentie. In 1663 verhuisde hij naar Voorburg, in 1670 naar Den Haag, waar hij veel contact had met de kring rond Johan de Witt. Hij trad zelf niet naar buiten, werd in zijn (karig) levensonderhoud door vrienden voorzien en weigerde (in 1676) zelfs een professoraat in Heidelberg. Hij besloot ook zijn hoofdwerk niet tijdens zijn leven uit te geven. Ondanks hetzes van calvinistische predikanten heeft hij een rustig teruggetrokken leven kunnen leiden.
Spinoza is één der belangrijkste filosofen uit de nieuwere tijd. Na een periode van verguizing en verwaarlozing is zijn filosofie vanaf het einde der 18de eeuw zeer invloedrijk geworden en zij is dit tot op heden. Zijn denken moet vooral begrepen worden uit tweeërlei achtergrond: de joods-mystieke traditie en het redelijk-wetenschappelijk denken. Hij heeft beide in één omvattende visie met elkaar verenigd. Aanknopend bij de eigentijdse filosofie van het cartesianisme, waarover hij ook geschreven heeft, lost Spinoza de problematiek ervan op door deze in een ander, groter kader te plaatsen. Het bij Descartes niet tot een oplossing gebrachte dualisme wordt overwonnen door de gehele metafysica tot één grondprincipe te herleiden. De bij Descartes van elkaar onafhankelijke substanties worden tot attributen van de ene. alomvattende substantie, het eeuwige, noodzakelijke, volmaakte Zijn, dat God genoemd kan worden.
Dit Absolute manifesteert zich in verschillende (ook oneindige) attributen. waarvan wij er twee kennen: denken en uitgebreidheid. Deze attributen treden op en zijn voor ons kenbaar als modi (zijnswijzen), zelf weer oneindig (resp. het ene intellect, en beweging en rust en de gedaante van het heelal) of eindig (alle individualiteiten).
Uit God de ene substantie is dus alles te verklaren en tot hem is alles te herleiden.
God is de grond van het bestaan en het wezen der dingen: zoals uit het wezen van de driehoek volgt dat de hoeken samen 180 zijn zo volgt uit Gods wezen de wereld.
Toch is God niet identiek met de wereld: de wereld is door haar nadere concretisering tegelijk de ontkenning van God (omnis determinatio est negatio = elke bepaling is een ontkenning). Doordat in God echter zowel scheppende als geschapen natuur samenkomen (natura naturans en natura naturata). is deze Godsopvatting vaak als pantheïstisch beschouwd.
