Meest spraakmakende theoloog knokt met God
Column, StaatGeschreven.nl, 23-09-11
Vandaag hebben we de meest spraakmakende theoloog van Nederland te gast. Dat zeggen wij niet zelf, daartoe is hij verkozen tijdens de Nacht van de Theologie. We hebben het natuurlijk over Drs. Frank G. Bosman. Hij is cultuurtheoloog, verbonden aan de Tilburg School of Catholic Theology, en te vinden op weblog goedgezelschap.eu. Nu schrijft hij voor Staat Geschreven over de worsteling van Jakob met God.
Genesis 32:25-31 “Maar zelf bleef hij achter, helemaal alleen, en er worstelde iemand met hem totdat de dag aanbrak. Toen de ander zag dat hij het niet van hem kon winnen, raakte hij Jakobs heup aan, en daardoor raakte Jakobs heup tijdens die worsteling ontwricht. Toen zei de ander: ‘Laat mij gaan, het wordt al dag.’ Maar Jakob zei: ‘Ik laat u niet gaan tenzij u mij zegent.’ De ander vroeg: ‘Hoe luidt je naam?’ ‘Jakob,’ antwoordde hij. Daarop zei hij: ‘Voortaan zal je naam niet Jakob zijn maar Israël, want je hebt met God en mensen gestreden en je hebt gewonnen.’ Jakob vroeg: ‘Zeg me toch hoe u heet.’ Maar hij kreeg ten antwoord: ‘Waarom vraag je naar mijn naam?’ Toen zegende die ander hem daar. Jakob noemde die plaats Peniël, ‘want,’ zei hij, ‘ik heb oog in oog gestaan met God en ben toch in leven gebleven.’”
Leap of faith
Jacob vecht. De strijd kan niet ongelijkwaardiger zijn. Een mens vecht met God. Een gevecht dat de hele nacht duurt, een gevecht op leven en dood. Jacob strijdt de strijd van elke mens, het voortdurende innerlijke gevecht tegen je eigen God. De strijd vindt plaats in het duister, als geen enkel licht ons pad verlicht, als de demonen van ons hart welig rondrazen. Elke stap een onzekere leap of Faith.
Worsteling met de hemel
Geloven betekent strijden. Strijden tegen onzekerheid, scepsis en cynisme. ‘Wat nou als…’ – ‘Wees toch eens rationeel…’ – ‘Niemand gelooft dat toch meer…’ Maar geloven betekent ook strijd tegen het gemakkelijke zeker-weten. ‘Dank u God, dat ik niet ben als die zondaar daar…’ Geloven is een aanvechting, waaruit niemand zonder schade komt. Jacobs heup is permanent getekend door zijn worsteling met de hemel. Zijn naam is vanaf nu Israël, Gods eigen uitverkoren Volk. In Jezus Christus deelt elke mens in datzelfde volk. En daarmee deelt elke mens aan Jacobs bijna-dodelijke worstelpartij.
De oernaam voor Gods eigen volk, Israël, is direct verbonden met de god-menselijke strijd. Zij is er het resultaat van. Wat wij ‘kerk’ noemen, is het resultaat van onze voortdurende worsteling met God: soms snappen we iets van Hem, meestal niet of nauwelijks. En soms overwinnen we in onze zielenacht, meestal redden we nog net ons vege lijf.
Tegen de haren in
Het geloof is niet vrijblijvend, geen hobby voor op zondagochtend, geen verstilde esthetiek of moreel hoogstaand ideaal. Geloof schuurt, strijkt je tegen de haren in, schiet in het verkeerde keelgat. God is het ultieme Tegenover, en tegelijkertijd loopt Hij hinderlijk voor je voeten. Als je Hem negeert, duikt hij op in elke mens die je ontmoet. En als je Hem nadrukkelijk zoekt, verstopt hij zich ergens in de woestijn van je hart.
God is als een bokser die je tegen het canvas mept, een clown die jou tranen laat lachen, je even pootje licht, en die Zichzelf uiteindelijk laat vinden. Altijd. Overal. Ook aan de oever van de Jabbok, zoveel eeuwen geleden. Jacobs verhaal is een oeroude oproep dit grootste van alle gevechten aan te gaan. En de uitkomst van dit gevecht blijft ongewis. Er staat immers alles op het spel.
Reactie van redactielid Erik
Wel een uitkomst
Frank (laat ik hem bij zijn voornaam noemen) vertelt een vlammend verhaal over de rol die strijd speelt in het christelijk geloof. Ik kan het met een groot deel eens zijn. Het opmerkelijkst aan zijn verhaal vind ik de conclusie. “Ga het gevecht aan. De uitkomst is ongewis”, zegt Frank. Het aardige aan de Bijbeltekst van vandaag is juist dat er wél een uitkomst van het gevecht is. De hele nacht knokt God met Jakob. Hij kan niet winnen.
De almachtige, die hemel en aarde kan bewegen, die beslist over leven en dood, komt niet verder dan een ontwrichte heup bij zijn tegenstander. Hoe past dat bij het beeld van een God die alles kan? Ik zeg: niet. God is in dit verhaal een zwakke God. Hij toont zich kwetsbaar aan de mens. Vecht met Mij, misschien kun je dat aan.
Zwakte
Dat element van zwakte mis ik in het verhaal van Frank, maar niet alleen in zijn verhaal. Ik mis het in de kerk. Zelden hoor je van de kansel het verhaal van de God die niet kan winnen. God is sterk en machtig, zeker in het kerkelijk veld dat de ‘midden orthodoxie’ genoemd wordt. Dat is jammer, want in de zwakte van God kun je een boodschap van hoop vinden.
Ga de strijd maar aan met God. Twijfel aan God. Ontken de Godheid van Jezus. Keer op je schreden terug, en twijfel nog eens. Misschien word je net als Jacob door God aangeraakt, en misschien doet dat pijn, net als bij hem. Deze strijd mag gestreden worden. Goede kans dat God het niet van je kan winnen.
Bron: Deze column is gepubliceerd op StaatGeschreven.nl.
http://www.goedgezelschap.knokt-met-god.htm