Welkom op het forum van startpagina!

Dit forum staat op alleen-lezen. Je kan hier informatie zoeken en oude berichten terugvinden, maar geen nieuwe berichten plaatsen.

Meer informatie op bijbel.startpagina.nl

Theodicee

  • Frederik D

    Een theodicee (van het Klassieke Grieks: theos (God) en dikè (recht, rechtvaardiging): de “rechtvaardiging van God”) is een argumentatie die een rechtvaardiging moet zijn voor (het geloof in het bestaan van) een God die zowel volmaakt goed als almachtig is, terwijl er toch kwaad in de wereld bestaat (het probleem van het lijden). Een theodicee poogt een logische verklaring te geven voor deze paradoxale combinatie van eigenschappen en feiten. Er zijn in de loop van de geschiedenis verschillende theodiceeën opgesteld. Het woord stamt uit de christelijke traditie.

    De zware aardbeving in Lissabon die die stad in 1755 op een kerkelijke feestdag verwoestte bracht velen in Europa, de filosofen van de Verlichting voorop, aan het twijfelen over het bestaan van een rechtvaardige God. De gangbare gedachten over een theodicee konden niet met de ramp in overeenstemming worden gebracht. Met name de theodicee van Leibniz werd door vooruitstrevende intellectuelen verworpen naar aanleiding van deze catastrofe.

    Theodicee door Leibniz

    De beroemdste theodicee is wel die van de Duitse filosoof Gottfried Wilhelm Leibniz: volmaakt als hij is heeft God uiteraard de beste van alle mogelijke werelden geschapen. Een geschapen wereld is echter per definitie onvolmaakt. Een betere wereld is simpelweg niet mogelijk. Leibniz stelt dat ook God zich niet kan onttrekken aan de logica. Leibniz' theodicee is eigenlijk niet zozeer een rechtvaardiging van God alswel een geschrift dat stelt dat de menselijke rede algemeen toepasbaar is. Leibniz verwerpt de Pythagoreïsche oplossing dat alle mogelijke werelden ook allemaal reëel bestaan (een multiversum), iets wat tegenwoordig in de natuurkunde de dominante reële (in tegenstelling tot formele) interpretatie is van de kwantummechanica. Een multiversum vereenvoudigt het probleem aanzienlijk, omdat dan alleen nog aangetoond hoeft te worden dat het voor iedere wereld beter is te bestaan dan niet te bestaan, in plaats van te bestaan in plaats van een andere mogelijke wereld.

    (…)

    Theodicee van de vrije wil

    Volgens de theodicee van de vrije wil accepteert God het bestaan van het kwaad in de wereld omdat de mens pas iets heeft aan zijn vrije wil als hij er ook iets mee te kiezen heeft. Het Kwaad bestaat dus zodat de mens een keuze kan maken ertegen.

    Theodicee van de duivel

    Volgens de theodicee van de duivel is God niet de enige zingever in het bestaan en is het kwaad een zelfstandige macht die door God niet verdreven kan worden. De aanwezigheid van het kwaad in de wereld is dus eigenlijk te verklaren door Gods zwakte om het te verdrijven.

    Dit druist overigens in tegen de aanname van Gods almacht die een voorwaarde zou zijn voor zijn bestaan.

    Theodicee van de erfzonde

    Volgens de theodicee van de erfzonde accepteert God het bestaan van het kwaad in de wereld als straf voor de erfzonde. Dat wil zeggen omdat de eerste mensen op aarde, Adam en Eva, aten van de boom van de kennis van goed en kwaad. Dit was hun verboden en ze pleegden de eerste zonde op aandringen van een slang.

    God strafte hierom niet alleen Adam en Eva, maar ook hun volledige nageslacht: de hele mensheid. Dat zou de reden zijn waarom ook wij nu nog een leven hebben waarin lijden een prominente rol speelt.

    Theodicee van het offer

    Volgens de theodicee van het offer accepteert God het bestaan van het kwaad in de wereld omdat de mens pas een offer kan brengen aan een andere mens of aan zijn schepper als hij er slechter van wordt (anders is het geen offer). Het Kwaad is de manier om het offer haar waarde te geven.

    Theodicee van de compassie

    Ook volgens de theodicee van de compassie is God niet almachtig. Hij kijkt met medelijden toe naar het leed van de mens, maar kan er zelf niets aan veranderen.

    Theodicee van de compassie met het kwaad

    Volgens de theodicee van de compassie met het kwaad heeft God in zijn oneindig pure goedheid zelfs medelijden met het kwaad zelf.

    Deze theodicee suggereert ook dat God het kwaad niet (bewust) geschapen heeft.

    Theodicee van de mystieke weg

    Volgens de theodicee van de mystieke weg accepteert God het bestaan van het kwaad in de wereld omdat we als mensen door het lijden onze schepper leren kennen. Dit is een theodicee die stamt uit de sapiëntiële christologie waarin Jezus een soort van mystagoog is die ons de weg naar zijn vader wijst.

    Theodicee van de pedagogie

    Volgens de theodicee van de pedagogie accepteert God het bestaan van het kwaad in de wereld, omdat het een opvoedende functie zou hebben. We kunnen er iets van leren als we bestraft worden met lijden.

    God speelt dan inderdaad niet zozeer de rol van rechter alswel die van leraar.

    Theodicee van de vergelding

    Volgens de theodicee van de vergelding accepteert God het bestaan van het kwaad in de wereld omdat hij het lijden kan gebruiken als middel om de menselijke fouten te wreken, om de morele balans (die volgens Immanuel Kant cruciaal is voor het bestaan van God) in evenwicht te houden.

    God is dus geen rechter, vader of leraar, maar een rekenaar.

    Theodicee van de apathie

    Volgens de theodicee van de apathie laten het lijden en het kwaad God koud. Onze problemen interesseren hem gewoonweg niet.

    In dit geval is God geen rechter, geen vader en geen leraar. Hij is ongevoelig.

    ——————

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Theodicee

    Maar welke theodicee je ook verzint, het probleem is onoplosbaar. De tegenstelling van enerzijds vreselijk leed en anderzijds een goede God valt niet te verzoenen, ook niet met een alverzoeningsleer. Als God bestaat, dan is hij niet goedaardig maar kwaadaardig. Maar gelukkig bestaat hij helemaal niet. Het leed is veroorzaakt door de blinde natuur en door misdadige lieden.

  • Frederik D

    Het probleem van het kwaad en theodicee

    Het probleem van het kwaad is een klassiek argument tegen het bestaan van een almachtige en algoede god, bijvoorbeeld de God van het christendom. Een theodicee is een argumentatie waarin de gelovige probeert het bestaan van een almachtige en algoede god te verdedigen ondanks al het kwaad en lijden in de wereld. Hiermee is de theodicee een (vermeende) oplossing voor het probleem van het kwaad. De term “theodicee” komt uit de titel van een boek van de filosoof Leibniz en is gevormd uit het Griekse theos (god) + dikè (rechtspraak). De Griekse filosoof Epicurus (341-270 v.C.) heeft waarschijnlijk als eerste een argument gebaseerd op het probleem van het kwaad ontwikkeld:

    "Wil God het kwaad voorkomen, maar kan Hij het niet? Dan is Hij niet almachtig.

    Kan Hij het wel, maar wil Hij het niet? Dan is Hij kwaadwillig

    Kan Hij het wel en wil hij het ook? Waar komt dan het kwaad vandaan?

    Kan Hij het niet en wil Hij het niet? Waarom noemen we Hem dan God?"

    Het probleem van het kwaad komt dus voort uit de veronderstelling dat een algoede god zou willen dat kwaad en lijden niet voor zouden komen in zijn geschapen wereld. Een almachtige god zou een wereld kunnen maken zoals hij dat zou willen. Aangezien kwaad en lijden duidelijk voorkomen in de wereld, wil god blijkbaar dat dit kwaad en lijden voorkomt in zijn wereld. Dit zou echter betekenen dat god niet algoed is. Een andere optie is dat god niet in staat is een wereld zonder kwaad en lijden te scheppen. Dit zou echter betekenen dat god niet almachtig is. Beide opties houden in dat god niet voldoet aan zijn eigen definities van almachtig en algoed, en daardoor niet kan bestaan.

    Als god ook alwetend zou zijn, had hij kunnen voorzien dat zijn schepping op kwaad en lijden uit zou draaien. Waarom heeft een almachtige en algoede god een schepping geschapen waarvan hij al wist dat het mis zou gaan?

    Uit de Bijbel zelf blijkt zelfs dat de christelijke God de schepper is van het kwaad. Dit staat letterlijk verwoord in Jesaja 45 vers 7: "Ik ben de HEER, er is geen ander die het licht vormt en het donker schept, die vrede maakt en onheil schept. Ik ben het, de HEER, die al deze dingen doet." Dit is in overeenstemming met het bijbelse scheppingsverhaal. Hieruit blijkt dat de boom van goed en kwaad al bestond voordat Adam en Eva ervan aten. Hij noemde zijn schepping goed of mooi (afhankelijk van de vertaling). Dit wil dus zeggen dat God, de Schepper van die boom, het kwaad al geschapen had voordat Adam en Eva ervan aten. Aangezien God zelf het kwaad geschapen heeft, is Hij niet algoed.

    Velen voeren vrije wil aan als theodicee: god gaf de mens vrije wil zodat ze vrijwillig voor het goede en het kwade konden kiezen, en niet een soort robotten waren. Ten eerste dient opgemerkte worden dat vrije wil niet kan bestaan als god alwetend is. Een persoon kan immers niet iets anders kiezen dan wat god al weet. Ten tweede is niet al het kwaad afkomstig van de mens (het natuurlijk kwaad, zie verderop). Hierbij is er geen sprake van keuze voor het kwaad.

    Verder is er soms sprake van een schending van vrije wil van iemand door een ander persoon, bijvoorbeeld bij een verkrachting of een mishandeling. Als god hierbij zou ingrijpen en de vrijheid van de schender (van de vrijheid van de ander) zou inperken, zou hij de vrijheid van het slachtoffer beschermen. In dit soort zaken, waarin het aankomt op wie z'n vrije wil waardevoller is, van wie zou dan de beperking van de vrije wil erger zijn? Het is moreel niet plausibel dat het het beste is om de vrijheid van de verkrachter te respecteren zodat deze ongehinderd kan verkrachten, in plaats van de vrijheid van het slachtoffer te respecteren. Toch gebeurt dit dagelijks. Waar is de algoede en almachtige God?

    Naast het kwaad dat mensen elkaar aandoen, is er het kwaad dat niet door de mens wordt veroorzaakt, het zogenaamde natuurlijke kwaad. Een recent en weerzienwekkend voorbeeld hiervan is de zeebeving die een tsunami (reuzevloedgolf) tot gevolg had en daardoor ongeveer 300.000 doden eiste. Baby's, kinderen, mannen, vrouwen, bejaarden, allemaal werden ze (op soms de meest gruwelijke wijze) slachtoffer van dit gigantische natuurgeweld waar geen mens schuld aan heeft. Waar was de almachtige en liefdevolle god?

    Andere voorbeelden zijn de vele aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, tornado's en vloeden die de aarde jaarlijks teisteren.

    Ook zijn er nog de vele ziekten die mensen vreselijk kunnen laten lijden of zelfs kunnen doden. Sommige van deze ziekten zijn door de patiënt of door de mens in het algemeen zelf veroorzaakt, maar een heel groot deel ook niet. Een voorbeeld van dat laatste geval is de ziekte van Tay-Sachs. Dit is een erfelijke aandoening waarbij geen enkele kans op genezing bestaat. De eerste drie weken na de geboorte is er niets aan de hand; er ontstaat een ontluikende relatie met de ouders. Drie weken na de geboorte beginnen de eerste verschijnselen van deze vreselijke ziekte zichtbaar te worden: het zenuwstelsel takelt af. Het is een ziekteproces dat maximaal vijf jaar duurt en waarbij de zintuiglijke ervaringen (horen, zien, voelen) verschrikkelijk pijnlijk worden. Een progressieve aantasting van het hele zenuwstelsel doet zich voor, waarbij ondraaglijke pijnen over een periode van vijf jaar toenemen. Er is geen enkele kans op redding, en er is geen mogelijkheid om de vreselijke pijnen weg te nemen of te reduceren. Uiteindelijk sterft het kind onverbiddelijk aan een gruwelijke dood.

    Niemand, noch het kind zelf of de ouders, hebben voor deze aandoening kunnen kiezen of kunnen beïnvloeden. Waarom sterft zo'n klein kind, dat nota bene niet eens een besef heeft van goed en kwaad, op jonge leeftijd een zeer pijnvolle dood? Een almachtige god is in staat zo'n aandoening te voorkomen of te genezen. Een algoede god zal zo'n klein kindje niet vreselijk laten lijden, om het vervolgens te laten sterven. En toch gebeurt het.….

    Sommige christenen zullen de zondeval hierbij halen: doordat de eerste mensen (Adam en Eva) de fout in zijn gegaan, zijn alle andere mensen die uit hen voortkomen ook schuldig. Maar is dit rechtvaardig? Is het rechtvaardig dat kleine kindje te laten lijden voor wat Adam en Eva lang geleden hebben gedaan? Is het rechtvaardig om een klein kindje te straffen voor wat zijn vermeende over-over-over-grootouders hebben gedaan? Hoe kan iemand gestraft worden voor iets wat hij zelf niet gedaan heeft, waar hij zelfs geen invloed op heeft? Het zinloos lijden proberen te verklaren door de zondeval leidt dus tot aantasting van rechtvaardigheid. Dit is echter onmogelijk omdat God volledig rechtvaardig is.

    De hierboven aangehaalde voorbeelden zijn slechts enkele voorbeelden van het vele kwaad en lijden in de wereld. Voor atheïsten is dit een sterk bewijs dat er geen almachtige en algoede god bestaat. De meeste atheïsten zullen dit kwaad zien als een inherente eigenschap van de natuur: de natuur is gewoon, ze is niet goed of kwaad en heeft geen doel of medelijden, ze is volledig onverschillig. Dit neemt echter zeker niet weg dat we de gevolgen hiervan zomaar moeten accepteren. Voornamelijk door de groei in wetenschappelijke (en daardoor medische) kennis zijn we steeds beter in staat het lijden te voorkomen, verminderen of zelfs te laten stoppen als de almachtige en algoede god het laat afweten.

    Als een mens in staat is (volledig bij machte is) een ander mens te redden, maar dit niet doet, keuren wij dit af. Wij noemen zo'n iemand slecht en onethisch, zo'n iemand is in sommige gevallen zelfs strafbaar. Waarom keuren wij god, die volgens vele gelovigen dagelijks in staat is mensen te redden, maar dit niet doet, niet af?

    —————————-

    http://www.deatheist.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=86:het-probleem-van-het-kwaad-en-theodicee&catid=17:atheistische-argumenten&Itemid=10

  • theo

    Boeiende materie.

    Boeiend om te zien dat mensen altijd op zoek zijn naar de ultieme vraag: Waarom is er lijden.

    Het komt op dit bord ook zeer regelmatig aan de orde.

    Boeiend om te zien hoe atheisten willen bewijzen dat God dus niet bestaat en dat gelovigen alles in het werk stellen om het lijden (be)grijpbaar te maken.

    Hieronder nog eens mijn bijdrage die ik elders al plaatste.

    Re: Neen !!

    Gepost door: theo ()

    Datum: 18 oktober 2011 19:17

    Frederik D Schreef:

    ——————————————————-

    > Dus God heeft imperfecte, potentieel zondige

    > mensen geschapen. Of scherper gezegd, God heeft

    > ook het kwaad geschapen. Vergelijk Job. Wij mensen

    > hebben Gods scheppingen maar te aanvaarden.

    >

    > Waarom God ook het kwaad schiep, God mag het

    > weten. Wie als mens denkt te weten waarom God ook

    > het kwaad schiep, doet aan blasfemie.

    >

    > En zo kom ik op de opmerking van Marjorie: als God

    > bestaat, dan is God een wrede entiteit. Daar lijkt

    > mij geen speld en ook geen spelt, een soort graan,

    > tussen te krijgen.

    En DAT is de vraag die mensen al stellen zolang de mensheid bestaat.

    Dat vragen de bijbelschrijvers zich ook af met als literair hoogstandje het boek Job in de bijbel.

    Mijn visie: Het leven is zoals het leven is en zoals het zich aandient.

    Met vreugde en verdriet en zorg en pijn en ellende en dood.

    Mijn vraag/opmerking zou dan zijn: Heb ik wat aan God in mijn leven zoals het leven zich aan MIJ aandient?

    Opvallend is dat veel mensen zich pas afvragen waar God nou is als ze ZELF iets aan den lijve ondervinden wat hen diep raakt.

    Gelovigen ook hoor !!! Beter gezegd: Gelovigen zeker.

    Alsof die miljoenen kinderen en partners en ouders eerder en elders ter wereld er niet toe doen/deden.

    Wel begrijpelijk, daar heb ik ook begrip voor want als het kwaad jezelf treft wordt je zelf in je huid gesneden.

  • Frederik D

    Hierop heb ik al eerder gereageerd.

    Het leven aanvaarden zoals het is … Dat is eerder atheïstisch dan theïstisch.

    En nee, ik heb niets aan een God die wel kan ingrijpen maar niet wil ingrijpen.

    En ja, ook zonder persoonlijk leed zou ik me hebben verzet tegen een God die wel kan ingrijpen maar niet wil ingrijpen.

    Elk theodicee is flauwekul.

  • theo

    Er zijn talloze voorbeelden van mensen die hun geloof zijn kwijtgeraakt vanwege ellende in hun leven.

    Ze kunnen eenvoudig niet meer geloven.

    Dat bedoel ik niet als verwijt maar als constatering.

    De vraag komt dan wel bij me op: Als je naast je verdriet en ellende en zorg OOK nog je geloof kwijtraakt helpt DAT je dan verder in het leven?

  • Frederik D

    Bij de één wel, bij de ander niet.

    En gaat het alleen maar over troost of ook over waarheid? Ook de waarheidsvraag is zeer belangrijk. En waarheid kan vaak troostend werken.

  • theo

    Soms is het verlaten van een verstikkend geloofskeurslijf een bevrijding.

    Dat geldt ook ietwat voor mij maar in tegenstelling tot jou heb ik mijn “”nieuw“” geloof als een bevrijding ervaren terwijl jij er nietsisme voor in de plaats hebt gekregen/gevonden wat voor jou als een bevrijding blijkt/schijnt te werken.

    Maar ik ben dan ook ongeneeslijk christengelovige.

  • Frederik D

    Alleen ten aanzien van de metafysica, van de geestelijke bovenwereld, ben ik een nihilist. Ik ben geen supranaturalist maar een naturalist. Er is alleen maar natuur, bekende en onbekende natuur. Wij zijn stukjes natuur. Stukjes natuur zonder een greintje bovennatuur. En kom, wat is dat, bovennatuur? Er bestaat geen eens een zinnige definitie van de bovennatuur. Laat staan dat zij bestaat.

  • theo

    Ik denk dat ik jou maar na tuur in de natuur en omdat het hier nu regent is het een nat uur.

  • BOAZ

    Theodicee's van Theoloochenaars zijn één pot nat!

    Boaz.